Energie is "mission critical", maar dan ook "meten is weten".

Marcel Hendriks • 8 oktober 2025

Defensie onderstreept het belang van energiezekerheid als voorwaarde voor het voortzettingsvermogen


Vorige week stuurde de staatssecretaris van Defensie een brief naar de Tweede Kamer betreffende de Uitvoeringsagenda Energie & Duurzaamheid. Daarin geeft Defensie aan hoe het inhoud wil geven aan de noodzaak om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Niet eerder heeft Defensie zich zo nadrukkelijk uitgesproken over het belang van energiezekerheid:


Energie is mission critical : een essentiele voorwaarde  voor de gevechtskracht. Kazernes, trainingslocaties, schietbanen, kampementen, vaartuigen, vliegtuigen en voertuigen moeten tijdig en zeker van energie worden voorzien. De oorlog in de Oekraine laat zien dat de energievoorziening een belangrijk strategisch doelwit is. 


Vastgoed en kampementen


Als het gaat om vastgoed en kampementen wil Defensie haar afhankelijkheid van fossiele energie verminderen door het toepassen van energiebesparende technieken en het opwekken van duurzame energie. Tegelijkertijd wil Defensie samen met andere partners de toepassing van kleine kernenergieopwekking (microreactoren) onderzoeken. Een aanzienlijke besparing is ook te realiseren door bij renovatie van vastgoed en bij nieuwbouw gebouwen van de hoogste energielabels te voorzien.


Voor niet-projectgebonden initiatieven zoals energiezekerheid, duurzame brandstoffen, en de energiezekerheid van kampementen en kazernes komen tientallen miljoenen euro's beschikbaar.

 

Wapensystemen


Bij het rollende, varende en vliegende materieel wil Defensie in 2030 voor 30% onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Daar waar mogelijk door elektrificatie van transportmiddelen, zoals sleepboten, blusvoertuigenen dienstauto's. Waar dat niet mogelijk is door toepassing van alternatieve brandstoffen zoals biobrandstoffen, synthetische brandstoffen en methanol. Hoe realistisch die 30% is, is wel de vraag, want het is onduidelijk of markt dat kwalitatief en kwantitatief aan kan.


De haalbaarheid zal extra onder druk komen te staan, omdat Defensie de komemde jaren veel geld gaat investeren in extra wapensystemen.


Twee bedenkingen


De brief van de staatssecretaris zet "energie" duidelijker dan voorheen op de kaart en is een goede stap vooruit. Er zijn twee bedenkingen.


Alle goede intenties ten spijt zal de energietransitie niet slagen als Defensie blijft investeren in wapensysytemen die meer energie gebruiken dan de wapensystemen die ze vervangen. Er is een paradigmawissel nodig want de techniek alleen, gaat het niet oplossen: Defensie moet van      high tech-high energy  over naar high tech-low energy. Dat lastige onderwerp gaat Defensie in de uitvoeringsagenda nog uit de weg, 


Als energie "mission critical" is dan moet je weten hoeveel je gebruikt en waar het aan opgaat, zo niet dan blijf je beleids- en planmatig in het duister tasten. Defensie weet nu niet hoeveel brandstof de OPCO's gebruiken en wil ze niet opdragen dat te rapporteren: want tijdrovend en complex. Dat klinkt raar omdat de krijgsmacht van oudsher elke boon telt en elke scheet meet. Bovendien had de Tweede Kamer al in 2018 om die informatie gevraagd, we zijn inmiddels zes jaar verder! Tijdrovend en complex? De Bundeswehr publiceert al tien jaar het brandstofgebruik van haar schepen, vliegtuigen en voertuigen